“Je moet op tijd naar bed.”
Je moeder zei het vroeger altijd tegen je – en wellicht zeg jij het tegenwoordig tegen jouw kinderen.
We zeggen hiermee eigenlijk twee dingen:
1. Je hebt voldoende slaap nodig
2. Je moet op het juiste tijdstip naar bed.
Waarom zeggen we dit?
Omdat we ergens (in ons onderbewustzijn?) begrijpen hoe belangrijk voldoende slaap is én omdat we begrijpen dat op het juiste tijdstip naar bed gaan van belang is. Het is tegenwoordig zelfs in onze cultuur verweven om onze kinderen ‘op tijd’ naar bed te sturen.
De WAAROM van slapen kennen de meeste mensen niet (daarom verwaarlozen we het met z’n allen ook, waarschijnlijk), maar we weten wel DAT het gezond is. We weten ook dat we na enkele dagen zonder slaap, presteren als een stomdronken zwerver en dat enkele weken zonder slaap leidt tot psychische stoornissen tot zelfs de dood [1].
Waarom slapen zo gezond is lees je in een andere artikelen en hoor je in veel meer diepgang tijdens onze aankomende cursus over ‘herstel, ontspanning en slapen’.
In dit artikel bespreken we vooral waarom men op het ‘juiste tijdstip’ naar bed moet gaan.
Wat is het juiste tijdstip?
Wat is dat ‘magische’, juiste tijdstip?!
Helaas, net als met voeding en training, is dit per individu verschillend. Dit heeft onder andere te maken met je ‘chronotype’.
Je chronotype is de typering voor je voorkeur voor ochtend- of juist avond activiteiten. Als gevolg van variatie in fysieke- en cognitieve vaardigheden zijn mensen ’s ochtends vroeg -of juist wat later op de dag actief en productief [2]. Je voorkeur heeft te maken met je natuurlijke ‘interne klok’ (ook wel circadiaan ritme). Je circadiaan ritme heeft invloed op verschillende biologische functies die zich elke 24 uur herhalen, zoals de aanmaak van bijvoorbeeld honger-hormonen, geslachtshormonen en… Slaperigheids-hormonen. Voor Pietje zal de aanmaak van melatonine hormonen (slaperigheidshormonen) later op de avond starten dan voor de ander Jantje, wat als gevolg heeft dat Pietje van nature op een later tijdstip slaperig wordt.
Bij de meeste mensen verlopen lichamelijke processen en vaardigheden dagelijks ongeveer in deze volgorde.
De verschillen in het circadiaan ritme tussen individuen kunnen groot zijn. Zo is de ene persoon een ‘ochtendmens’ en de ander een ‘avondmens’. Er is een groot spectrum aan chronotypen, en weten welk chronotype je bent en je leefstijl daarop aanpassen kan ÉCHT je leven compleet veranderen, maar waar het op neer komt is dat een ochtendmens, ook wel een ‘lion’ genoemd, veel beter presteert door vroeg naar bed te gaan (rond 22u) en vroeg te ontwaken, rond zes uur. Aan de andere kant van het spectrum zijn typische ‘owls/wolfs’, wie pas rond 2 of 3 uur ’s nachts moeten slapen en rond 9-10 uur opstaan om optimaal te presteren in het leven. Leven naar je chronotype is heel verstandig voor je prestatievermogen, mentaal welzijn en mogelijk ook je gezondheid.
Test via deze link gratis je chronotype Of neem contact op voor een persoonlijke afspraak!
Verandering in chronotype over de jaren
Over je levensloop kan je veranderen van chronotype, zo zijn de meeste babies een ‘sloth’ (onregelmatig maar veel slapen, ’s nachts en overdag) en de meeste pubers een wolf (later op de avond moe, later op de ochtend ontwaakt).
Ouderen zijn vaak lions (vroeger op de avond moe, vroeger in de ochtend wakker).
Het is overigens een prachtig voorbeeld van waarom de wereld niet gemaakt is voor de individu en een beetje achterloopt op de ‘science’. Als we de wetenschap van gezondheid en slaap-behoeften zouden volgen, zou een deel van de werkenden in hun dertiger jaren gewoon rond 8-9u beginnen met werken, maar een ander groot deel pas rond 10 uur, of juist om 6 uur ’s ochtends. Voor jongeren zou de middelbare school pas vanaf 10-12u in de ochtend beginnen.
Zo kunnen pubers beter presteren, beter leren en meer uit het leven halen. Het probleem is natuurlijk dan weer dat de docent misschien een lion is, maar goed, het is duidelijk dat de gezondheid en prestatie vermogen van een hele grote groep Nederlandse jongeren niet makkelijk geoptimaliseerd kan worden met het huidige systeem.
Er zijn veel mensen die NIET passen in het huidige systeem. Het zou mooi zijn als we ooit kunnen leven in een wereld waarbij mensen een baan hebben die ze toestaat te werken op het voor hen juiste moment; zo kan uiteindelijk een bedrijf effectiever gebruik maken van de productiviteit van zijn werknemers. Gezondere werknemers, meer winst voor het bedrijf.
Een WIN voor iedereen. Voortaan op tijd naar bed gaan, dus!
Referenties:
[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0063010/ [2] Zhang, L., Evans, D., Raheja,, U., Stephens, S., Stiller, J., Reeves, G., . . . Postolache, T. (2015). Chronotype and Seasonality: Morningness is Associated with Lower Seasonal Mood and Behavior Changes in the Old Order Amish. J Affect Disord., 209-214. Binnenkort meer artikelen over slapen en chronotypen. Interesse? Klik hier om je aan te melden voor onze mailing!
POST REPLY